Πύλη διασκέδασης ή πύλη εργασιακού μεσαίωνα
Μητροπολιτικοί ανταγωνισμοί νο2
Δεκέμβριος 1924. Κάπου στην Αμερική.
«Κουβαλάς μαζί σου κάποιο όπλο;» ρωτάει ο δικαστής
«Ναι, βεβαίως.»
«Και γιατί ήρθες στο δικαστήριο με το όπλο;»
«Γιατί ετοιμαζόμουνα να πάω στη δουλειά σήμερα το πρωί.»
Η σκηνή εκτυλίσσεται το 1924 στο δικαστήριο του Κάνσας Σίτι. Έχουν συλληφθεί 34 εργάτες στην πλειοψηφία τους μετανάστες από την Ιταλία και μέλη του IWW (του μεγαλύτερου αναρχοσυνδικαλιστικού συνδικάτου με πάνω από 300.000 μέλη στις αρχές του αιώνα – φέτος συμπληρώνουν 100 χρόνια ύπαρξης) μετά από την πρώτη άγρια απεργία στο εμπορικό κέντρο «Country Club Plaza». Το «Plaza» εγκαινιάστηκε το 1922 και υπήρξε το πρώτο μεγάλο προαστιακό εμπορικό κέντρο τύπου mall στον κόσμο που οργανώθηκε σε τέλεια συνάρτηση με το αυτοκίνητο (είναι η εποχή που κάθε τρία λεπτά βγαίνει ένα αυτοκίνητο από τα εργοστάσια του Ford και σε όλη τη χώρα κυκλοφορούν ήδη 9.000.000 οχήματα). To «Plaza» ήταν ο τόπος σύγκλισης ενός φανταχτερού χώρου στον οποίο «ξεφύτρωναν» ετερόκλητα καταστήματα και εστιατόρια στο στιλ γαλλικής Προβηγκίας, άλλα πάλι σε στιλ σκοτσέζικου πλούσιου επαρχιακού αρχοντικού, κάποια άλλα να μιμούνται τα παραθαλάσσια σπίτια της Βιρτζίνια, ενώ το ίδιο το εμπορικό κέντρο να μοιάζει με αντίγραφο της Σεβίλλης. Κάθε χρόνο, οι άνθρωποι, συγκεντρώνονταν στο «Plaza» για να παρευρεθούν στο άναμμα των παγκοσμίως γνωστών φωτεινών εγκαταστάσεων και να γιορτάσουν την έναρξη της εμπορικής περιόδου των Χριστουγέννων. Τα πιο λαϊκά καταστήματα (παντοπωλεία και μπόουλινγκ) κρίθηκε ότι πρέπει να απομακρυνθούν για να βελτιωθεί η εικόνα της περιοχής. Με αφορμή αυτή την κίνηση, οι εργαζόμενοι του «Plaza» εγκαινίασαν μια σειρά αγώνων με κεντρικό σύνθημα «απαλλοτριώστε τα εμπορεύματα, ελαφρύνετε τους υπαλλήλους, καταστρέψτε τα αυτοκίνητα» αγώνες που θα κρατήσουν τουλάχιστον 15 χρόνια και θα στοιχίσουν τη ζωή σε 45 εργάτες.
Δεκέμβριος 2005. Ανατολική Θεσσαλονίκη.
Στο νέο εμπορικό κέντρο της πόλης, διάσημοι τραγουδιστές ανάβουν τα 35.000 φωτάκια υπό το σύνθημα «φωτίζουμε τη ζωή», ο άγιος βασίλης καταφθάνει με έλκηθρο, φιλανθρωπικά ιδρύματα ζυμώνουν τη μεγαλύτερη αληθινή βασιλόπιτα, πέντε εργάτες απολύονται επειδή αρνήθηκαν να φορέσουν πατίνια για να κινούνται πιο γρήγορα αλλά και για να διασκεδάζουν οι πελάτες και στο ελληνικό χωριό μαφιόζοι από τη Βουλγαρία απολαμβάνουν παραδοσιακούς μεζέδες παρακολουθώντας ζωντανά το γάμο κάποιου νεαρού ζευγαριού. Όλα κάτω από το σύνθημα "Πάθος για καινοτομία".
1998 2002 2005
ελλάδα 4 20 60
ευρώπη 67 143 250
αμερική 1300 1800 2000
πίνακας 1 τετραγωνικά μέτρα εμπορικών κέντρων (τύπου mall) ανά 1000 κατοίκους
Η περιοχή της ευρύτερης ανατολικής Θεσσαλονίκης αποτελεί το πιο προνομιούχο οικόπεδο για πειραματισμούς σε επίπεδο κατανάλωσης και εργασίας σε όλη την Ελλάδα. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα τελευταία δέκα χρόνια εγκαταστάθηκαν εδώ πολλές αναδυόμενες ντόπιες επιχειρήσεις στους κλάδους του εμπορίου, των τηλεπικοινωνιών, της εκπαίδευσης, της υγείας και των ξενοδοχείων. Κυρίως όμως δεκάδες πολυεθνικοί κολοσσοί - εμπορικές αλυσίδες εισέβαλαν στην Ελλάδα, μέσω της συγκεκριμένης χωρικής ενότητας της ανατολικής Θεσσαλονίκης. Τεράστια εμπορικά κέντρα, πλήρως ελεγχόμενες πόλεις μέσα στην πόλη, καθεδρικοί ναοί κατανάλωσης και εργασιακής εκμετάλλευσης άλλαξαν ριζικά το χωροταξικό, εργασιακό και καταναλωτικό τοπίο της περιοχής, χαράσσοντας ένα νέο πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα δρόμο, ανοίγοντας τους ασκούς του εργασιακού αιόλου για όλες τις υπόλοιπες πόλεις της χώρας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συγκεκριμένη περιοχή μόνο από την άνοιξη έως το φθινόπωρο του 2005 τα νέα εμπορικά κέντρα κατέλαβαν πάνω από 200 στρέμματα γης. Έτσι λοιπόν σήμερα τα εμπορικά και θεματικά - ψυχαγωγικά πάρκα καλύπτουν 350 στρέμματα στην ανατολική Θεσσαλονίκη, όταν σε όλη την Ελλάδα δεν ξεπερνάνε ακόμα τα 700. Παρόλο λοιπόν που η Ελλάδα είναι τελευταία στην Ευρώπη, η Θεσσαλονίκη φιγουράρει στην πρώτη 30αδα πόλεων της ευρωπαϊκής ένωσης σε τετραγωνικά εμπορικών κέντρων τύπου mall ανά 1000 κατοίκους. Η επιλογή της ανατολικής Θεσσαλονίκης για την πρεμιέρα των παραπάνω επιχειρήσεων είναι κάτι περισσότερο από προφανής. Πρώτον, το μέγεθος της πόλης, αλλά και η δομή της προσφέρονται για το στήσιμο εμπορικών κέντρων. «Όποιος πετύχει στη Θεσσαλονίκη, πετυχαίνει παντού στην Ελλάδα», υπογραμμίζουν με έμφαση όλοι σχεδόν οι εκπρόσωποι των νεοεισερχόμενων λιανεμπορικών αλυσίδων. Δεύτερον, «από τη βόρεια Ελλάδα –της οποίας σημείο αναφοράς είναι η Θεσσαλονίκη- προέρχονται οι περισσότεροι έλληνες μετανάστες των περασμένων δεκαετιών στις χώρες της δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο, Σουηδία κλπ). « Οι άνθρωποι αυτοί είναι εξοικειωμένοι με τις μεγάλες ευρωπαϊκές φίρμες, που τώρα πια ενδιαφέρονται για την ελληνική αγορά και τις προσεγγίζουν πολύ εύκολα και επί ελληνικού εδάφους» δηλώνει οικονομικός σύμβουλος νεοεισερχόμενης γερμανικής αλυσίδας καλλυντικών. Τρίτον, μεγάλοι οδικοί άξονες που ολοκληρώθηκαν τα τελευταία χρόνια ευνοούν την προσπελασιμότητα με αυτοκίνητο, του οποίου η ιδιοκτησία έχει επταπλασιαστεί. μέσα στα τελευταία 25 χρόνια και πλέον αντιστοιχούν 610 ι.χ. για κάθε 1000 κατοίκους. Τέταρτον, σημαντικό ρόλο παίζει η εγγύτητα της τοποθεσίας, με τις εύπορες οικονομικά και με αυξημένη καταναλωτική δυνατότητα περιοχές της Καλαμαριάς – Πυλαίας – Πανοράματος αλλά και με τα αναδυόμενα μεσοαστικά προάστια – υπνωτήρια της νοτιοανατολικής Θεσσαλονίκης (Περαία – Θέρμη – Ν. Μηχανιώνα κ.α.) τα οποία προβλέπεται σύμφωνα με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης μέσα στα επόμενα 20 χρόνια να απορροφήσουν έως και 500.000 νέους κατοίκους. Επίσης, δευτερεύοντες λόγοι αλλά καθόλου ασήμαντοι, όπως το γεγονός ότι οι νέοι παίκτες ποντάρουν τόσο στην κοντινή ενδοχώρα της κεντρικής μακεδονίας αλλά και στα γειτονικά βαλκανικά κράτη ιδίως στη FYROM και τη Βουλγαρία, καθιστούν ιδανική την τοποθεσία. Είναι χαρακτηριστικές οι συμφωνίες μεταξύ τουριστικών πρακτόρων και μεγάλων επιχειρήσεων για τη δημιουργία «ελκυστικών πακέτων» που περιλαμβάνουν επισκέψεις σε συγκεκριμένα εμπορικά σημεία της ανατολικής Θεσσαλονίκης. Έτσι τα νέα αφεντικά μπορούν να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα για την περαιτέρω εξάπλωσή τους νοτιότερα, στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Το πρώτο μισό:
Η ολοκληρωμένη κατανάλωση
«Το εμπορικό κέντρο είμαι εγώ»
Εάν επιχειρήσουμε μια σύντομη μικροφυσική των νέων εμπορικών κέντρων θα δούμε μια ριζική αλλαγή σε σχέση με τους προγόνους τους, τα μεγάλα πολυκαταστήματα του κέντρου της πόλης ή ακόμα και στα τελευταίας γενιάς υπερκαταστήματα που χωροθετούνται πάνω στους εξωαστικούς αυτοκινητόδρομους. Καταρχήν, η κατασκευή της επιθυμίας για κατανάλωση έχει επιμελώς ενορχηστρωθεί εδώ και χρόνια μέσα από την αφθονία αγαθών στους σημειακούς τόπους των καταστημάτων και στις σκηνοθετημένες βιτρίνες των εμπορικών αρτηριών της πόλης. Η φιλοσοφία των παραπάνω είναι ότι στη συσσώρευση των προϊόντων υπάρχει κάτι παραπάνω από την απλή άθροιση των εμπορευμάτων, υπάρχει η προδηλότητα του πλεονάσματος, η μαγική και οριστική άρνηση της σπάνης, η μητρική και πολυτελής υπόνοια της ουτοπίας. Αυτή η φιλοσοφία αντανακλάται στη χωροθέτηση των αντικειμένων, τα οποία δεν προσφέρονται ποτέ στην κατανάλωση σε απόλυτη αταξία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορούν να απομιμηθούν την αταξία για να ανοίξουν τους κατευθυντήριους δρόμους, για να προσανατολίσουν την αγοραστική ενόρμηση σε πλέγματα αντικειμένων, να την θέλξουν και να την οδηγήσουν. Η θεματική ταξινόμηση, η ιεραρχική τοποθέτηση των προϊόντων, οι διάδρομοι προκαλούν στον καταναλωτή αδρανειακούς καταναγκασμούς, σύμφωνα με τους οποίους θα πάει λογικά από το ένα αντικείμενο στο άλλο.
Ωστόσο, στα νέα εμπορικά κέντρα το shopping αποκτά δευτερεύοντα ρόλο, η ερωτοτροπία με τα αντικείμενα, η παιγνιώδης περιπλάνηση και οι συνδυαστικές δυνατότητες συμπληρώνονται από πλήθος νέων λειτουργιών. Έτσι λοιπόν, το πολιτιστικό κέντρο, ο τόπος θρησκευτικής λατρείας, ο κινηματογράφος, το μπόουλινγκ, η παραδοσιακή ταβέρνα, τα happenings γίνονται αναπόσταστο κομμάτι. Το mall μπορεί να τα περιλάβει όλα καλειδοσκοπικά, σκηνοθετώντας ένα ολοκληρωμένο εμπορικό μυθιστόρημα. Η επίσκεψη γίνεται πλέον με την άγρια ελπίδα ότι θα εξελιχτεί σε μια χαρούμενη εκδρομή. Ακόμα περισσότερο το mall γίνεται ο τόπος που συναντιέται το σαββατοκύριακο η οικογένεια, που φλερτάρουν οι έφηβοι των προαστίων, που παντρεύονται τα νεόπλουτα ζευγάρια, συνιστά την έξοδο από την άνοστη τσιμεντένια ζωή και την πρόσβαση στην ολοκληρωμένη εμπειρία.
Η σχέση του καταναλωτή με το αντικείμενο αλλάζει δεν αναφέρεται στην ειδική χρησιμότητά του, αλλά σε ένα σύνολο νοημάτων, γεύσεων, εμπειριών, συναισθημάτων. Το αντικείμενο πέρα από την εταιρική του ταυτότητα γίνεται μέρος των διαδοχικών διαδράσεων του πελάτη με τις εταιρίες. Εάν η φράση κλειδί για τον κατασκευαστή ενός υπερκαταστήματος τύπου ικεα είναι να «δημιουργήσουμε έναν προορισμό, μια διαδρομή θησαυρού», να «κατασκευάσουμε ένα παιχνίδι ατμόσφαιρας», στο mall παρατηρούμε την ανασυνδυασμένη περιπλάνηση, εμπλουτισμένη με την ατομική συμμετοχή του επισκέπτη (και όχι πλέον του καταναλωτή) με στόχο την έξυπνη εμπειρία «δεν μας ενδιαφέρει η πώληση προϊόντων αυτή καθαυτή, θέλουμε να τους βάζουμε και λίγη φαιά ουσία.. ίσως λίγη εξυπνάδα και λίγη ανθρώπινη ζεστασιά» δηλώνουν με έπαρση και ανθρωπισμό οι μάνατζερς των νέων mall.
Τελικός σκοπός είναι να σε κάνουν να νιώσεις σα να ζεις μέσα σε μια διαφημιστική αφίσα. Ίσως για λίγες ώρες, ίσως και για όλη σου τη ζωή. Ο απώτερος στόχος του mall είναι να γίνει μια ολόκληρη πόλη, όπου «οι τέχνες και οι ασχολίες του ελεύθερου χρόνου αναμειγνύονται με την καθημερινή ζωή». Μετά την ολοκληρωμένη εμπειρία, στόχος της επόμενης γενιάς εμπορικών κέντρων είναι το πέρασμα στην ολοκληρωμένη εμπορική ζωή, όπου εργασία, κατοικία, κατανάλωση, κοινωνικές σχέσεις, ψυχαγωγία αναμειγνύονται καθ’ ολοκληρία σε ένα ενιαίο σύνολο. Όλες οι δραστηριότητες συνοψίζονται, συστηματικά συνδυασμένες και συγκεντρωμένες γύρω από τη θεμελιώδη έννοια ατμόσφαιρα, η αναπαράσταση γίνεται όσο ποτέ άλλοτε πραγματικότητα. Η καταναλωτική πράξη στα νέα mall γίνεται χαρά, τέχνη και τεχνική, γίνεται επιδεξιότητα, αποφασιστικότητα, δεξιοτεχνία, γίνεται κάτι πολύ περισσότερο από το να αγοράζει κανείς απλώς ένα παντελόνι, γίνεται απόλαυση, δημιουργία, ελευθερία, μια από τις μεγάλες περιπέτειες της ζωής μας.
Το άλλο μισό: η επισφαλής εργασία
έτη Ανατολική Θεσ/νικη Κεντρική Θεσ/νικη Δυτική Θεσ/νικη & Σίνδος σύνολο
εργ/νοι αύξηση εργ/νοι αύξηση εργ/νοι αύξηση εργ/νοι αύξηση
1999 5684 4057 7116 16857
2001 14501 155,1% 9000 121,8% 5986 -15,9% 29487 74,9%
2004 20929 44,3% 11158 23.9% 11745 96,2% 42540 44,3%
πίνακας 2 : εργαζόμενοι με συμβάσεις μερικής και εποχιακής απασχόλησης στο νομό Θεσσαλονίκης
πηγή: Επιθεωρήσεις Εργασίας
Ένα από τα κομβικότερα αποτελέσματα των παραπάνω εξελίξεων αποτελεί το γεγονός ότι στην ανατολική Θεσσαλονίκη καταγράφεται η μεγαλύτερη συγκέντρωση συμβάσεων μερικής και εποχιακής απασχόλησης στο νομό Θεσσαλονίκης. Για να μπορεί να υπάρχει ο αστραφτερός κόσμος της κατανάλωσης θα πρέπει κάποιοι να δουλεύουνε σε άθλιες και ανασφαλείς συνθήκες. Οι μισοί εργαζόμενοι υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης του νομού δουλεύουν στις κολοσσιαίες επιχειρήσεις της ανατολικής Θεσσαλονίκης, τις νέες φάμπρικες της εκμετάλλευσης (μόνο στο mediterranean cosmos εργάζονται 3000 άτομα, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων εργάζονται ως ωρομίσθιοι σε καθεστώς μερικής απασχόλησης). Μέσα στα τελευταία έξι χρόνια έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των επισφαλών εργαζομένων στη συγκεκριμένη περιοχή, αύξηση η οποία είναι η μεγαλύτερη σε όλη την Ελλάδα.
Όσο γιγαντώνεται η παραγωγή και κατανάλωση σκουπιδιών, τόσο οι βιομηχανίες διασκέδασης θα έχουν στόχο να τυφλώνουν τους καταναλωτές ώστε να μην προσέξουν τον πόλεμο που έχει κηρυχτεί ενάντια σε κάθε μορφή ζωής. Πεδίο μάχης αυτού του πολέμου αποτελούν τα γιγαντιαία εμπορικά κέντρα με τους διαρκώς αυξανόμενους φτηνούς, προσωρινούς εργάτες, ντόπιους ή ξένους δεν έχει σημασία, οι οποίοι ζούνε μέσα στην αβεβαιότητα, με μισθούς της ξεφτίλας, χωρίς ένσημα, με απλήρωτες υπερωρίες, έξω από συνδικάτα, διαρκώς κάτω από την απειλή της απόλυσης, κατακερματισμένοι, αλλά πάντα εν δυνάμει επικίνδυνοι. Διότι ο μεγαλύτερος φόβος της εξουσίας είναι η συνειδητοποίηση της καταπίεσης που όταν αποκτά αυτοοργανωμένες μορφές, απαλλοτριώνει όλα όσα μας έχουν κλέψει.
Η αντεστραμμένη πραγματικότητα
Ο πολιτισμός των mall αναμειγνύει προϋπάρχουσες μορφές και στυλ ζωής με τεχνολογικές και αρχιτεκτονικές κατασκευές. Παγώνει το χρόνο και πραγματώνει την εικονική μεταφορά στους φανταστικούς κόσμους της παράδοσης, της αυθεντικότητας και του εξωτισμού. Το εμπορικό κέντρο είναι μια πολλαπλασιαστική μηχανή, ένα πελώριο καρκινοκύτταρο που μολύνει με το χρόνο τόσο το χώρο της μητρόπολης όσο κυρίως τους χρόνους της ζωής. Ο ερχομός του είχε προετοιμαστεί εδώ και χρόνια. Όμως προσοχή, η προσταγή της καινοτομίας κρύβει μέσα της, τις υποσχέσεις για ευτυχία, ελευθερία, αυτονομία, καμουφλαρισμένες με μπόλικο πλαστικό συναίσθημα και χαζοχαρούμενη δημιουργικότητα, τίποτα το καινούργιο. Πάντα σε στιγμές παρακμής ανθίζουν οι τόποι εγκλεισμού, τα θεάματα και τα εγκάρδια χαμόγελα. Η εξουσία σήμερα είναι ανίκανη να παράγει νέα θετικά νοήματα. Στην έλλειψη οραμάτων προς πώληση η εξουσία εκβιαστικά μοριοποιείται ακόμα περισσότερο αναμασώντας παλιές συνταγές. Στην αδυναμία της να αντικαταστήσει το ψέμα της με κάποιο άλλο κρύβεται ξανά πίσω από τη λεπτεπίλεπτη συναυλία της κατανάλωσης. Αυτή τη φορά εμπλουτίζει τις γιγαντιαίες εμπορικές φυλακές με επιτηδευμένους φωτισμούς, προσέχει την εσωτερική διακόσμηση, η μουσική υπόκρουση επιλέγεται με μεγάλη φροντίδα ώστε να μας προτρέπει μια να χαζεύουμε και μια να καταναλώνουμε. Αρχιτέκτονες, κοινωνιολόγοι, ανθρωπολόγοι, διαφημιστές, εργάζονται πυρετωδώς, ώστε να καθυστερήσει η στιγμή που οι ενθουσιασμένοι καταναλωτές θα αρνηθούν το ψέμα. Όμως όσο αναμειγνύει παλιά νοήματα, όσο καταβροχθίζει πολιτιστικούς πόρους, τόσο περισσότερο τα καταστρέφει, τόσο περισσότερο οδηγείται σε αδιέξοδο. Τα αυτοκρατορικά εμπορικά κέντρα αντανακλούν την παρακμή του καπιταλισμού.
Μπορούμε να κάνουμε μια υπόθεση. Εάν τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60 οι χώροι των εργοστασίων ήταν οι κατεξοχήν τόποι της εκμετάλλευσης, της σύγκρουσης εξουσίας και αντι-εξουσίας, στη συνέχεια τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80 με την έκρηξη της υποκειμενικότητας η σύγκρουση επεκτείνεται στους χώρους των πανεπιστημίων και των σχολείων, μπορούμε σήμερα με επιφυλάξεις να υποθέσουμε ότι οι μελλοντικοί τόποι των κοινωνικών συγκρούσεων θα είναι τα γιγαντιαία εμπορικά κέντρα. Και εδώ μιλάμε για μια σύγκρουση που δεν θα αφορά μόνο τις οικονομικές ή τις εργασιακές συνθήκες, αλλά μιλάμε για την καθολική αντιπαράθεση των πληθυσμών με τη βιοεξουσία, για μια σύγκρουση επιθυμιών, δεξιοτήτων, σωμάτων, επικοινωνίας. Να το πούμε αλλιώς, το εμπορικό κέντρο είναι για το σημερινό πλήθος ό,τι ήταν το εργοστάσιο για την εργατική τάξη.
και μια υπέρβαση…
Να σχεδιάσουμε το δικό μας αντι-πείραμα και ποιος ξέρει; Ίσως, κάνοντας μια προβολή στο μέλλον να συναντηθούμε σε κάποιο από τα σημερινά εμπορικά κέντρα που θα έχει γλιτώσει από τις φλόγες της κοινωνικής οργής και θα έχει μεταστραφεί σε κατειλημμένο αυτοδιαχειριζόμενο κοινωνικό κέντρο.
Σύντομο χρονικό εμπορικών κέντρων (τύπου mall)
* 1819 οι στοές του Burlington Arcade στο Λονδίνο και η Galleria Vittorio Emanuele II (1860) στο Μιλάνο θεωρούνται ως οι πρόγονοι – υβρίδια των σύγχρονων εμπορικών κέντρων.
* 1888 η τροχιοδρόμηση των τραμ και η κατασκευή των πρώτων metro σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη επιτρέπει την αποκέντρωση των αστικών πυρήνων, τη δημιουργία προαστίων και τηΝ κατασκευή των πρώτων εμπορικών ζωνών εκτός του ιστορικού εμπορικού κέντρου.
* 1922 ανοίγει τις πύλες του το πρώτο στον κόσμο εμπορικό κέντρο τύπου mall το «Country Club Plaza» σε έκταση 130 στρεμμάτων στο Κάνσας Σίτι.
* 1953 κατασκευάζεται το πρώτο θεματικό πάρκο στον κόσμο σε έκταση 160 στρεμμάτων, είναι η πρώτη Disneyland του Λος Άντζελες.
* 1956 σχεδιάζεται το Southdale Center στη Μινεάπολη, η πρώτη ολοκληρωμένη εμπορική κοινότητα, η οποία εγκολπώνει κατοικίες και εμπορικά καταστήματα. Επίσης για πρώτη φορά κατασκευάζεται εξολοκλήρου σκεπαστό και κλειστό εμπορικό κέντρο, ώστε να επιτευχθούν οι μέγιστες πωλήσεις και να μην εμποδίζεται η κατανάλωση τους χειμερινούς μήνες. Ουσιαστικά πρόκειται για την κατασκευή ενός γιγαντιαίου κουτιού. Σχεδιαστής είναι ο αρχιτέκτονας πρώην κομμουνιστής Victor Gruen ο οποίος θεωρείται από τότε ως ο πατέρας των εμπορικών κέντρων.
* 1956 εγκαινιάζεται το Chrisp Street Market στο Λονδίνο, το πρώτο εμπορικό κέντρο στην Ευρώπη.
* 1972 μετά από μια 20ετια έντονης μεταπολεμικής κατανάλωσης, οι ΗΠΑ διαθέτουν 13.174 μικρά και μεγάλα εμπορικά κέντρα.
* 1981 ανοίγει το West Edmonton Mall στην Αλμπέρτα του Καναδά. Πρόκειται για το πρώτο mega mall στον κόσμο το οποίο έχει έκταση 500 στρέμματα, διαθέτει 800 καταστήματα, 23.500 εργαζόμενους, 20.000 θέσεις στάθμευσης, αποκαλείται το όγδοο θαύμα του κόσμου και ετήσιος δέχεται 22 εκατομμύρια επισκέπτες. Εξακολουθεί να είναι σήμερα το μεγαλύτερο mall στην Αμερική.
* 1988 κατασκευάζεται η πρώτη ολοκληρωμένη εμπορική ιδιωτική πόλη η Celebration Disney στην Φλόριντα η οποία συνδυάζει κατοικία – τεχνολογία – ψυχαγωγία σε μια εξιδανικευμένη αναδημιουργία της Αμερικής.
* 1989 κατασκευάζεται ο πρώτος πολυκινηματογράφος megaplex με 21 αίθουσες η Cinemapolis στο Λος Αντζελες.
* 1990 τη δεκαετία που έρχεται κάθε μήνα θα ανοίγει ένα νέο εμπορικό κέντρο και συνολικά θα κατασκευαστούν πάνω από 16.000 εμπορικά κέντρα στις ΗΠΑ.
* 1992 εγκαινιάζεται το μεγαλύτερο mall στις ΗΠΑ το The Mall of America σε έκταση 390 στρεμμάτων στη Minessota,χώρο στάθμευσης για 12500 αυτοκίνητα και 40 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο.
* 2000 η αναπαλαίωση παλαιών εργοστασίων για εμπορικούς σκοπούς αποτελεί γεγονός. Μέσα στα δέκα τελευταία χρόνια πάνω από 300 νέα εμπορικά κέντρα στις ΗΠΑ στεγάστηκαν σε ανακαινισμένα βιομηχανικά κελύφη.
* 2004 Εγκαινιάζεται το μεγαλύτερο στον κόσμο εμπορικό κέντρο, το Golden Resources Shopping Mall στο Πεκίνο σε έκταση 700 στρεμμάτων. Διαθέτει 1200 καταστήματα, 232 κυλιόμενους διαδρόμους και 120.000 επισκέπτες ημερησίως κάτω από το σύνθημα «το mall αλλάζει την ζωή σου». Το νέο mall έγινε με τις ευλογίες του κομμουνιστικού κόμματος για την προώθηση της "xiao kang" κοινωνίας, ενός νεολογισμού που θέλει να μετατρέψει το παραδοσιακό κινεζικό όνειρο για ευημερία στο μότο «ένα αμάξι σε κάθε γκαράζ, ένα κοτόπουλο σε κάθε ψυγείο».
* 2005 οι ΗΠΑ διαθέτουν 46.690 εμπορικά κέντρα και η Ινδία γίνεται η χώρα με τα περισσότερα maga power mall παγκοσμίως. Από 33 mall το 2002 έφτασε στα 220 ξεπερνώντας τα 215 που διαθέτει η Κίνα.
* 2006 αναμένεται να ανοίξει το Mall of Arabia στο Ντουμπάι έκτασης 750 στρεμμάτων.
Το mediterranian cosmos στη Θεσσαλονίκη έχει έκταση 45 στρεμμάτων, χώρο στάθμευσης για 3000 οχήματα και το The Mall στην Αθήνα έχει έκταση 60 στρεμμάτων και χώρο στάθμευσης για 2200 οχήματα.
Αναρτήθηκε στο :
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου